Zutphen is een historische stad en gemeente in Gelderland, aan de rivier de IJssel. De gemeente heeft 47.112 inwoners .

De geschiedenis van Zutphen bestrijkt meer dan 1700 jaar. In die tijd is het uitgegroeid van een Germaanse nederzetting, via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een middelgrote stad anno nu. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de twaalfde eeuw en trad toe tot de Hanze.

In de Hanzeperiode was het Barlheze kwartier een wijk met rijke kooplieden, belangrijke stadsbestuurders en invloedrijke edelen. De rijkdom werd weerspiegeld in voorname huizen, nieuwe verdedigingswerken en goede sociale voorzieningen, zoals het pesthuis, het gasthuis en andere armenhuizen. Aan deze periode van circa driehonderd jaar kwam een einde door de oorlogen van de zestiende eeuw.

In de periode van 'De Republiek' trok de welvaart en de relatieve tolerantie ambachtsmensen aan van buiten. De welvaart hield echter geen stand. Naarmate de handel terugliep, kwam er armoede en onrust onder de burgers.

Na de opheffing van de verdedigingswerken was er ruimte voor nieuwe huizen en nieuwe, beter gesitueerde bewoners. Het Barlhezekwartier werd een levendige wijk, maar er waren ook enkele verpauperde straten.

Barlheze

De Barlheze was voor de oorlog een zeer levendige straat met veel winkels. De straat gold als doorgangsroute van het station naar de markten. Tijdens het bombardement van 1944 zijn veel panden in dit straatje vernield. 

De Barlheze is anno 2010 nog altijd een straat met karakter. Je zou als toerist in Zutphen niet zeggen dat het bombardement in oktober 1944 juist hier zo’n enorme schade heeft aangericht. In het algemeen is weinig bekend dat „Zutphen samen met Rotterdam en Arnhem tot de zwaarst getroffen gebieden in ons land behoort” (Peter Besselink: ‘Zutphen van 1900 tot nu, 1995).

„De Barlheze was voor de oorlog dé feeststraat van Zutphen”, zegt historicus Jan Kreijenbroek. „Als er in de Barlheze iets te vieren viel, dan kwamen ze vanuit de rest van de stad meedoen. Hossen in de Barlheze, dat was jarenlang een begrip.” De traditie was ontstaan in 1898, bij het feest rond de inhuldiging van koningin Wilhelmina.

Er zaten liefst acht cafés. Het bekendste was dat van De Vries, aan het begin van de straat. „Daar kon je rustig met je kinderen komen, wat niet van alle cafés in de Barlheze gezegd kon worden”, stelt de werkgroep Barlheze vast in het boek ‘Lopen door het verleden van het Barlhezekwartier’ (2007). Met dat ‘kwartier’ wordt het gebied tussen Groenmarkt en Rozengracht bedoeld. Zelfs dat kleine stukje Zutphen kende een eeuw geleden enorme verschillen in welvaart. De Barlheze zelf ging het naar verhouding goed, in de zijstraten Heukestraat en Spiegelstraat heerste pure armoede.

De Barlheze kende vóór de oorlog zo’n 45 winkels, cafés en andere bedrijven. Vijf slagers slachten er (tot 1930) ter plekke zelf de dieren.

De laatste Zutphense vismarkt zat er van 1892 tot 1927. Dat er zoveel cafés en winkels waren, had alles te maken met de ligging van de straat: van het station was het de kortste weg naar de markt. ‘Pont neuf’ heette de brug over de Berkel, direct in het verlengde van de Barlheze. Na de oorlog werd de brug verlegd en ‘degradeerde’ de Barlheze tot zijstraat van de Rozengracht. Kreijenboek: „Dat vonden de mensen van de Barlheze niet fijn, ze wilden een betere toegang. Die is door de gemeente ook toegezegd – maar het is er nooit van gekomen.”

Nog altijd bevinden zich winkels aan de Barlheze, maar een echte winkelstraat is het niet meer.

Meer info, kijk eens op de volgende websites.

De verdwenenstad geschiedens Barlheze

Zutphen.nl Historie Binnenstad

Zutphen algemeen Algemene historische informatie over Zutphen

Foto's van Zutphen